Agapornis lilianae (zwana też nierozłąćzką krasnogłową albo niassa), podobnie jak Agapornis nigrigenis, mają charakterystyczną postawę i są mniejsze niż większość gatunków nierozłączek.
Pierwsze doniesienia o tym gatunku pochodzą z 1864 roku. Dr John Kirk wspomniał w swoim artykule o ptakach z regionu Zambezi o małej papudze, którą widział dwukrotnie w pobliżu Shiré w stanie Nyasaland (obecnie zwany Malawi). Sir John Kirk (1832-1922) był szkockim biologiem. Prawdopodobnie myślał, że jest to A. roseicollis, która została już opisana w Afryce Południowej. Jednak w 1894 roku zostały one sklasyfikowane jako osobny gatunek i opisane przez George'a Ernesta Shelleya. George Ernest Shelley był brytyjskim ornitologiem i odkrył ten gatunek w pobliżu Fortu Liwondi, rejonu obecnie nazywa się Parkiem Narodowym Liwonde. Nazwał ten gatunek po Lilian Elizabeth Lutley Sclater, siostrze jego przyjaciela kapitana B.L. Sclater.
Opis - szczegóły wyglądu:
Agapornis lilianae jest nieco mniejsza niż fischer i personata i ma około czternastu centymetrów długości. Lilianae mają również specyficzną, bardzo "dumną" postawę, która jest znacznie „szlachetniejsza” niż A. personatus czy A. fischeri i nieco bardziej płaski tył głowy, czego nie wolno ignorować. Należy zwrócić szczególną uwagę na zarys i formę maski, ponieważ są one bardzo charakterystyczne dla lilianae. W przeciwieństwie do fischer’ów, gdzie maska zaczyna się na granicy między czubkiem głowy a czołem, maska lilianae zaczyna się na środku czubka głowy, skąd biegnie mniej więcej wokół oczu jednym łukiem, aby zawęzić się na wysokości gardła i początku podbródka. Podbródek ponownie rozszerza się nieco na klatce piersiowej i kończy się około 2 cm pod czubkiem dzioba. Nie ma ścisłego oddzielenia maski na policzkach i czubku głowy. Maska jest pomarańczowo-czerwona, przechodząc w jaśniejszy kolor na „śliniaku”. Maska z tyłu głowy zmienia kolor na oliwkowy a później na zielony. Dziób jest czerwony, blednie do koloru rogowego o niebieskawym odcieniu u nasady - lilianae mają mniejszy dziób niż fischer czy personata. Ogólny kolor ciała jest zielony, kuper również jest zielony. Pióra ogona są jasnozielone z pomarańczowożółtą plamą pośrodku przechodzącą w czarny kwadrat z wąskim żółtym paskiem otaczającym go. Oczy są jasnobrązowe, zwykle z jaśniejszą tęczówką i białym pierścieniem wokół oczu. Nogi są szare, pazurki ciemniejsze.
Za wadliwe w kontekście wystawowym uważane są te ptaki, które są zbyt jasne z tyłu głowy, mają niewystarczający kształt maski i zbyt duży podbródek.
Siedlisko i status na wolności
Według różnych autorów Agopornis lilianae można znaleźć w trzech różnych obszarach.
- Obszar wzdłuż doliny Zambezi w południowej Tanzanii;
- Obszar wzdłuż rzeki Luangwa w północnym Zimbabwe i wschodniej Zambii;
- I wreszcie wzdłuż rzeki Shire w Malawi.
Ptaki żyją w pobliżu rzek, w których kąpią się kilka razy dziennie. Całe ich siedlisko wynosi mniej niż 20 000 km2. Niewiele wiadomo na temat zachowań rozrodczych na wolności. Istnieje obawa, że populacja liczy mniej niż 20 000 ptaków. Wiele z tych obszarów zostało przejętych na cele rolnicze, co oznacza, że ich naturalne siedlisko jest coraz bardziej zagrożone. W rezultacie ten dziko żyjący ptak został sklasyfikowany przez IUCN (International Union for Conservation of Nature's) jako „Prawie zagrożony”.
Przed 1964 Malawi nosiło nazwę Nyasaland. Jezioro Malawi nazwano więc jeziorem Nyasa. Angielska nazwa Agapornis lilianae „Nyasa Lovebird" pochodzi od jeziora Nyasa, miejsca, w którym ptaki te były widziane po raz pierwszy. Dziś część jeziora Malawi, która znajduje się w Tanzanii, nadal nazywana jest „Jeziorem Nyasa”.
Agapornis lilianae w hodowli
Agapornis lilianae nie jest często spotykana w hodowlach. Jednak ptaki te zasługują na większą uwagę hodowców. Ich pokarm składa się głównie z mieszanki nasion dla nierozłączek i pokarmu jajecznego. Preferują „miękkie” materiały do budowy gniazd, takie jak trawa i słoma. Samica tworzy kuliste gniazdo.
Nie zawsze łatwo jest rozpoznać dobrą Agapornis lilianae. Oto kilka wskazówek:
- Agapornis lilianae, podobnie jak Agapornis nigrigenis, mają charakterystyczną postawę: są mniejsze niż większość nierozłączek i mają niejako zwężenie szyi. Agapornis lilianae, które są tej samej wielkości co A. fischeri lub A. personatus są najprawdopodobniej mieszańcami (hybrydami). Chociaż dużo ptaków zwiększa swoje rozmiary po kilku pokoleniach hodowanych w niewoli, Agapornis lilianae pozostała niewielka. Ponieważ Agapornis lilianae jest o dobry centymetr mniejsza i ma smuklejszą budowę niż Agapornis fischeri czy Agapornis personatus, zawsze będą mniejsze.
- Na pewno trzeba uważać na kuper, powinien być zielony. Niebieski odcień wskazuje na nieczystość gatunkową.
- Młode ptaki czasami mają ciemniejszy odcień na policzkach, który zniknie po kilku miesiącach.
- Kolor dzioba staje się jaśniejszy u góry;
- Kolor tęczówki jest bledszy niż źrenica.
Ludzie, którzy chcą dużych Agapornis lilianae, będą zawiedzeni. W czystym typie dzikim Agapornis lilianae nie ma większych osobiników. Podobnie jak A. nigrigenis, są mniejsze i mniej wytrzymałe niż A. personatus czy A. fischeri. Ptaki hodowane w niewoli z czasem staną się większe, ale proporcje wielkości A. lilianae do A. personatus lub A. fischeri, musi pozostać. A. lilianae mają również charakterystyczną postawę, którą należy zachować.
Mutacje kolorystyczne u Agapornis lilianae:
Opracowano na podstawie książki : "Lovebirds Compendium" - 2016 - Dirk Van den Abeele
